Als je bezig bent met je scriptie, is het niet ongebruikelijk om vast te lopen door perfectionisme. Die voortdurende behoefte om alles “perfect” te doen kan verlammend werken en zorgen dat je niet verder komt, hoe hard je ook probeert. Maar waarom komt dit perfectionisme eigenlijk opzetten, en belangrijker nog, wat kun je ertegen doen?
Waar komt perfectionisme vandaan?
Perfectionisme is vaak diepgeworteld en kan verschillende oorzaken hebben. Misschien heb je altijd al hoge verwachtingen van jezelf gehad, of misschien is het de druk van je studieomgeving die het verlangen om “de beste” te zijn vergroot. Maar soms kan perfectionisme ook ontstaan door angst om te falen of de vrees dat je werk niet goed genoeg is om goedgekeurd te worden. Vooral bij iets zo ‘groots’ als het schrijven van een scriptie kunnen deze gevoelens versterken. Het idee dat je het niet goed genoeg doet, kan bovendien tot uitstelgedrag leiden, wat vervolgens de druk alleen maar groter maakt.
Daarnaast kunnen sociale normen en verwachtingen van bijvoorbeeld docenten, studiegenoten of zelfs je ouders ook een rol spelen. Het idee dat alles perfect moet zijn, komt niet altijd van jezelf, maar regelmatig (vaak onbewust en onbedoeld) van de omgeving waarin je verkeert.
Wat kun je doen tegen perfectionisme?
- Herken de gedachten
Het begint allemaal met bewustwording. Wanneer je merkt dat je vastloopt door perfectionisme, wees dan eerlijk tegen jezelf: wat zijn de gedachten die je tegenhouden? Vaak gaat het om gedachten als “dit moet perfect zijn” of “ik moet het beste van mezelf laten zien, anders stel ik anderen teleur.” Herken deze gedachten, maar probeer ze niet als waarheid te accepteren. - Stel haalbare doelen
Het kan helpen om je scriptie op te delen in kleinere, behapbare stukjes. In plaats van te denken “deze scriptie moet briljant zijn,” kun je bijvoorbeeld denken “vandaag schrijf ik 200 woorden over dit subthema.” Door kleine, haalbare doelen te stellen, kun je de druk verminderen en merk je dat je toch vooruitgaat. - Laat perfectionisme los bij de eerste versie
De eerste versie van je werk hoeft niet perfect te zijn. Sterker nog, het is juist belangrijk om een ruwe versie te maken die je later kunt bijwerken en verbeteren. Laat jezelf toe om niet meteen alles goed te doen; schrijf gewoon je ideeën op papier. Perfectie komt vaak pas in de revisiefase. - Focus op de voortgang, niet op de perfectie
Een andere manier om perfectionisme te doorbreken, is door je te focussen op vooruitgang in plaats van op het eindresultaat. Dit verandert je mindset van “ik moet het perfect doen” naar “ik ben elke dag een stap dichter bij het eindresultaat.” Dit maakt het proces minder overweldigend en minder beladen met angst. - Vraag om feedback
Het kan ook helpen om feedback te vragen aan een mentor of medestudenten. Dit biedt niet alleen de kans om je werk te verbeteren, maar het helpt ook om je eigen oordeel te relativeren. Je merkt vaak dat anderen minder kritisch zijn dan jijzelf, en dat kan helpen om je zelfvertrouwen op te bouwen. - Wees vriendelijk voor jezelf
Perfectionisme wordt vaak gevoed door een innerlijke criticus die je te hard beoordeelt. Het is belangrijk om milder voor jezelf te zijn en te begrijpen dat iedereen fouten maakt en niet alles perfect hoeft te zijn. Jij doet je best, en dat is genoeg. - Neem pauzes
Soms kunnen de druk en de verwachtingen zo overweldigend zijn dat je vastloopt. In zulke gevallen kan het helpen om even afstand te nemen. Neem een korte pauze, doe iets anders en geef je hersenen de tijd om te ontspannen. Dit kan ervoor zorgen dat je later weer met een frisse blik aan de slag gaat.
Conclusie
Perfectionisme kan je scriptieproces behoorlijk belemmeren, maar het is mogelijk om het te overwinnen. Door de perfectionistische gedachten te herkennen, je doelen haalbaar te maken en jezelf de ruimte te geven om fouten te maken, kun je veel gemakkelijker vooruitkomen. Onthoud: je hoeft niet perfect te zijn om succesvol te zijn. Het belangrijkste is om consistent door te gaan en jezelf niet te veel druk op te leggen. Het proces zelf is waardevol, en elke stap die je zet, brengt je dichter bij het voltooien van je scriptie.
Bij Next Level Studentencoaching help ik studenten zoals jij om deze obstakels te overwinnen en door te zetten. Heb jij last van perfectionisme tijdens je scriptieproces? Neem contact met mij op, en ik help je graag verder!
