Daphne Hijzen, 9 juni 2021
Uitstellen was zo’n beetje haar core business. Keer op keer verzandde *Roos in ontwijkingsgedrag.
Tijdens een begeleidingstraject focus ik niet vaak op het verleden van een student. Mijn doel is juist om vanuit het hier en nu helpende gedachten en gedrag te versterken om faalangst te verminderen. In dit geval bleek het onmogelijk om voorbij te gaan aan het verleden.
‘Het is zoals het is’ werd haar met de paplepel ingegoten, ‘niet zeuren, gewoon je lot accepteren en doorgaan’ was het devies. Het idee dat een mens eigen keuzes kan maken, kennen haar ouders niet. Wanneer zij om hulp en begrip vroeg, kreeg zij geen gehoor. Ook werd haar meegegeven dat het in het leven draait om status. ‘Volg een prestigieuze studie, haal hoge cijfers’ dan komt het allemaal goed. Voor fouten maken was geen ruimte. Roos heeft nooit geleerd dat ook de weg ergens naartoe, met alle bijbehorende tussenstappen, al vele kleine successen kan bevatten. We constateerden dat eigenlijk geen van de drie psychologische basisbehoeften (autonomie, verbondenheid en competentie) die zorgen voor intrinsieke motivatie, van huis uit werden vervuld (Ryan & Deci, 2000). Dit zorgt ervoor dat Roos het ontzettend moeilijk vindt om uit te vinden wat ze nu echt ZELF wil en hoe zij dat kan bereiken.
Zonder verder in te gaan op de schuldvraag, haar ouders deden immers ook dat waarvan zij dachten dat dit het beste was, ging Roos met zichzelf aan de slag.
Zij is ontzettend hard aan het werk om haar basisbehoeften op dit moment in haar leven alsnog te vervullen. Ze richt zich steeds meer op de zaken waar ze invloed op heeft en ervaart de positieve gevolgen hiervan. Op talloze momenten ziet ze nu in dat ze een keuze heeft, dat ze invloed heeft op- en verantwoordelijk is voor haar eigen geluk. Ze heeft een netwerk van goede vrienden om zich heen verzameld, door wie ze zich gehoord en gezien voelt. Ze voelt beter aan wat ze aankan, weet wanneer ze op de goede weg zit of hier juist vanaf dreigt te raken en is regelmatig trots op zichzelf. Steeds vaker ervaart zij het krachtige gevoel van de dingen ‘aangaan’, in plaats van weg te willen rennen (‘als ik er niets voor doe, kan ik ook niet falen’) en vervolgens in schuldgevoel te verdrinken. Dit alles zorgt ervoor dat haar doelen concreter worden. Haar intrinsieke motivatie groeit met de dag.
Het bijzondere aanpassingsvermogen van de hersenen (neuroplasticiteit) zien we hier prachtig terug in de praktijk. Door steeds nieuwe, helpende gedachten te trainen en bijbehorend gedrag in te slijpen, legt Roos nieuwe verbindingen aan in de hersenen. Door training versterkt zij deze wegen. Zo maakt zij het nastreven van haar doelen haar core business en raakt uitstelgedrag steeds meer op de achtergrond.
*De naam Roos is gefingeerd. Deze blog is met goedkeuring van de student tot stand gekomen.
Ryan, R.M., & Deci, E.L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55, 68-78.
