Auteur: Daphne Hijzen
Je hebt je laptop open, je boeken liggen netjes op je bureau, en je bent klaar om te studeren. Maar wacht, wat is dat? Een nieuw bericht op Instagram! En oh, je had die leuke video op TikTok nog niet gezien. “Even snel kijken” is het eerste wat door je hoofd schiet. En voor je het weet, is het vijf uur later en heb je meer kattenvideo’s gezien dan tekstboeken gelezen. Herkenbaar? Je bent zeker niet de enige! Welkom in het digitale tijdperk, waar de afleidingen zich opstapelen sneller dan een stapel ongeopende e-mails.
Het digitale tijdperk: een zegen en een vloek
Studeren in het digitale tijdperk heeft voordelen. Online bronnen, e-books, studiegroepen via Zoom, en Google Scholar maken kennis opzoeken eenvoudiger dan ooit. Maar er is ook een keerzijde: de eindeloze stroom aan meldingen, apps en sociale media die continu om je aandacht trekken. Je hebt misschien wel de kennis om door de infojungle te navigeren, maar het kost veel moeite om je focus vast te houden te midden van al die verleidelijke afleidingen.
Volgens recent onderzoek is multitasken een van de grootste vijanden van focus. Het lijkt misschien productief om tussen het lezen van een artikel door even je WhatsApp te checken, maar dat is precies wat je concentratie naar beneden haalt. Een studie van Nass et al. (2009) toont aan dat mensen die regelmatig multitasken, zelfs als het simpel lijkt, slechter presteren bij taken die concentratie vereisen. Dus, helaas, die vijf verschillende tabs open hebben terwijl je probeert te studeren is waarschijnlijk geen goed idee.
Hoe houd je je focus in het digitale tijdperk?
1. Maak gebruik van technologie… maar verstandig. Je hebt de kracht van technologie aan je zijde, dus waarom zou je die niet in je voordeel gebruiken? Er zijn apps die je helpen je focus te behouden. Denk bijvoorbeeld aan apps zoals Forest (waarbij je een virtuele boom plant die groeit zolang je niet op je telefoon kijkt) of Focus@Will (wetenschappelijk ontworpen muziek om je concentratie te verbeteren). Voor de hardcore concentratiekunstenaar is er zelfs Freedom, waarmee je websites blokkeert die je afleiden. Klinkt als magie, toch?
2. Zet je telefoon op vliegtuigmodus. Ja, dit klinkt misschien ouderwets, maar het werkt. De meldingen van je telefoon kunnen je studie-ervaring drastisch verstoren. Door je telefoon in vliegtuigmodus te zetten, minimaliseer je de kans dat je afgeleid raakt. Geen WhatsApp-gesprekken over wie er vanavond de pizza bestelt en geen nieuwe Instagram-posts om je aandacht te trekken. Het lijkt simpel, maar geloof me, het helpt.
3. Stel duidelijke doelen voor jezelf. Een beetje zoals het maken van een lijst van goede voornemens (ja, ook die werken soms). Stel een aantal kleine, haalbare doelen voor je studieblok. Bijvoorbeeld: “Ik lees de eerste drie hoofdstukken van dit boek en schrijf dan een samenvatting.” Dit creëert een gevoel van voldoening als je het haalt en helpt je om te blijven focussen op wat je moet doen. En wees eerlijk, het is gewoon een goed gevoel om dingen af te vinken.
4. Houd je omgeving opgeruimd en stil. Een rommelige omgeving kan je gedachten verstoren. En laten we eerlijk zijn, je hebt vast wel eens geprobeerd te studeren terwijl je bureau vol ligt met allerlei spullen – van je ontbijtkom tot een onzichtbare berg kleding. Een georganiseerde en rustige werkruimte kan wonderen doen voor je concentratie. En, als je het helemaal goed aanpakt, kan je ook de geluidsinstellingen op je telefoon aanpassen zodat je geen ping-ping geluiden hoort terwijl je aan het studeren bent.
5. Neem regelmatig pauzes. Je hersenen kunnen niet urenlang achter elkaar geconcentreerd blijven werken, zonder dat ze de batterij leeg raken. Dit betekent dat het essentieel is om regelmatig korte pauzes te nemen. Probeer de Pomodoro-techniek: 25 minuten geconcentreerd werken en dan 5 minuten pauze. Na vier rondes van 25 minuten kun je een langere pauze nemen. Je hersenen zullen je dankbaar zijn – en je zult minder snel in de verleiding komen om kattenvideo’s te kijken.
Waarom is dit zo moeilijk?
De reden waarom we vaak moeite hebben om focus te behouden in het digitale tijdperk, is dat onze hersenen zijn getraind om snelle, onmiddellijke beloningen te zoeken (zoals de likes op je foto of de laatste video van een influencer). Dit is precies wat ons zo vatbaar maakt voor afleidingen. Een onderzoek van Mark et al. (2012) laat zien dat het gebruik van sociale media onze dopaminerge systemen activeert, wat ons een ‘beloningsgevoel’ geeft. Dit kan ons verlangen naar meer afleiding versterken, waardoor we steeds verder van onze studie-afspraken afdwaalden.
Conclusie: Focus is een vaardigheid, geen toevalligheid
In het digitale tijdperk is focus een vaardigheid die je moet ontwikkelen en onderhouden. Je kunt jezelf niet blindelings vertrouwen om in een zee van afleidingen geconcentreerd te blijven – je hebt slimme strategieën nodig om je focus te versterken en je werk gedaan te krijgen. Technologie kan je zowel helpen als hinderen, dus het is aan jou om te beslissen hoe je ermee omgaat.
Dus, de volgende keer dat je jezelf verliest in de eindeloze wereld van afleidingen, herinner jezelf eraan dat je met een beetje planning en slimme tools gewoon weer terug kunt keren naar je studie.
Succes, en probeer de kattenvideo’s voor later te bewaren.
Bronnenlijst
Mark, G., Wang, Y., & Kaye, J. (2012). A photo is worth a thousand words: Social media and the attention economy. Proceedings of the 2012 ACM conference on Human Factors in Computing Systems, 411–420. https://doi.org/10.1145/2207676.2207733
Nass, C., Yue, C., & Lee, K. M. (2009). How media multitasking affects the brain. Proceedings of the National Academy of Sciences, 106(37), 15583–15588. https://doi.org/10.1073/pnas.0902110106
