Over ADD en gevoel van urgentie: de casus van Rex
Bij Next Level Studentencoaching ontmoet ik regelmatig studenten die worstelen met concentratie, planning en het daadwerkelijk uitvoeren van taken. Een veelvoorkomend patroon onder studenten met ADD (Attention Deficit Disorder) is een gebrekkig urgentiegevoel, waardoor taken vaak eindeloos worden uitgesteld. Dit kan zorgen voor veel frustratie en teleurstelling, zowel bij de student als bij hun omgeving. Vandaag neem ik je mee in de casus van Rex, een student die worstelt met ADD en uitstelgedrag, en hoe dit alles te maken heeft met dopamine en het gevoel van urgentie.
Wie is Rex?
Rex is een 22-jarige student die aan zijn derde jaar Psychologie is begonnen. Hoewel hij enorm geïnteresseerd is in zijn studie, merkt hij dat hij vaak achterloopt met zijn opdrachten en dat zijn studieprestaties niet het niveau halen dat hij eigenlijk zou kunnen behalen. Rex ervaart veel stress vlak voor deadlines en blijft zichzelf afvragen waarom hij niet gewoon eerder begint met studeren. Dit patroon van uitstellen herhaalt zich steeds, ondanks de beloftes die hij zichzelf doet om “volgende keer op tijd te beginnen.”
Na een gesprek bij Next Level Studentencoaching kwam aan het licht dat Rex ADD heeft, wat betekent dat hij moeite heeft om zich langere tijd op één taak te concentreren en snel afgeleid raakt. Daarbij speelt ook een onderliggend probleem: Rex heeft vaak geen gevoel van urgentie. Dit zorgt ervoor dat hij het studeren gemakkelijk uitstelt tot het écht niet meer anders kan.
Het gevoel van urgentie en dopamine
ADD beïnvloedt de manier waarop de hersenen werken, met name in het beloningssysteem dat wordt aangedreven door de neurotransmitter dopamine. Dopamine speelt een cruciale rol bij motivatie en het ervaren van beloningen. Bij mensen met ADD functioneert dit systeem anders: er is vaak een lager niveau van dopamine in de hersenen. Dit betekent dat taken die als “saaier” of minder stimulerend worden ervaren, zoals studeren of opdrachten maken, niet genoeg beloning of plezier opleveren om er snel mee te beginnen. Het brein van Rex is altijd op zoek naar onmiddellijke prikkels die wél dopamine opleveren, zoals het kijken van een serie, social media of het spelen van games. Hierdoor krijgt hij een gebrekkig gevoel van urgentie, omdat zijn hersenen niet worden gestimuleerd om actie te ondernemen op taken die pas later een beloning opleveren.
Uitstelgedrag en last-minute werken
Rex komt vaak pas in actie als de deadline nadert en de stress toeneemt. Deze stress verhoogt het dopamine-niveau tijdelijk, waardoor hij zich eindelijk kan concentreren en taken afmaakt. Dit verklaart waarom Rex vaak op het laatste moment toch vaak alles weet af te ronden en er regelmatig ook nog wel een krappe voldoende uit weet te slepen, maar het proces zelf is allesbehalve ideaal. Last-minute studeren zorgt voor veel onnodige stress, slechte planning en mindere prestaties dan wanneer hij eerder zou beginnen en gestructureerder zou werken. Kun je nagaan wat Rex zou bereiken als hij het werk meer zou kunnen spreiden en meer tijd voor herhaling zou inlassen, gezien het feit dat het hem nu al lukt om vaak (net wel) voldoendes te halen.
Oplossingen voor Rex: hoe omgaan met uitstelgedrag?
Bij Next Level Studentencoaching leert Rex om beter om te gaan met zijn ADD en uitstelgedrag door samen verschillende technieken te bedenken, uit te proberen en te evalueren. Hier zijn enkele stappen die Rex heeft genomen om zijn studieroutine te verbeteren:
- Kleine taken en micro-deadlines
Het brein van Rex reageert niet goed op lange-termijn doelen zoals “ik moet dit hoofdstuk over twee weken kennen”. In plaats daarvan hebben we micro-deadlines gecreëerd. Door een grote opdracht op te delen in kleine taken met concrete (en haalbare) deadlines, ervaart Rex sneller voldoening bij het afronden van elke stap. Dit levert meer dopamine op en voorkomt dat hij alles uitstelt tot de laatste dag. - Beloningen en pauzes
Rex wordt gemotiveerd door onmiddellijke beloningen. We hebben een systeem opgezet waarbij hij na elke voltooide taak zichzelf een kleine beloning geeft, zoals een goede kop koffie of een aflevering van zijn favoriete serie. Dit zorgt voor een positieve bekrachtiging en helpt om het beloningssysteem in zijn hersenen te activeren. - Studeren in blokken (Pomodoro-techniek)
Lange studeersessies werkten niet voor Rex. Door in blokken van 25 minuten geconcentreerd te werken, gevolgd door een korte pauze, wist hij zijn focus beter vast te houden. Deze techniek zorgt ervoor dat de taak niet te overweldigend voelt en geeft het brein de benodigde rustmomenten om door te gaan. - Werken met een maatje
Een andere strategie die voor Rex goed werkte, was het introduceren van een “accountability partner” – een vriend waarmee hij samen studeerde of afspraken maakte over deadlines. Dit gaf hem niet alleen extra motivatie, maar zorgde er ook voor dat hij zich verantwoordelijk voelde tegenover iemand anders.
Het belang van maatwerk
Wat we uit Rex’ verhaal kunnen leren, is dat ADD veel verder gaat dan simpelweg moeite hebben met concentratie. Het heeft te maken met hoe het brein prikkels ontvangt en hoe motivatie werkt. De begeleiding die we bij Next Level Studentencoaching bieden, is daarom altijd maatwerk. Voor Rex betekende dit een combinatie van strategieën om zijn uitstelgedrag te overwinnen, maar ook het inzicht dat hij zichzelf niet hoeft te verwijten dat hij anders werkt dan anderen. Zijn hersenen functioneren simpelweg op een andere manier.
Het belangrijkste wat Rex heeft geleerd, is dat hij niet moet wachten tot de laatste stressmomenten om in actie te komen, maar proactief kleine stappen kan zetten om zijn motivatie en planning te verbeteren. Dit helpt hem niet alleen in zijn studie, maar ook in andere aspecten van zijn leven.
ADD of ADHD kan een fikse uitdaging betekenen tijdens het studeren, maar met de juiste tools en begeleiding is er veel mogelijk. Bij Next Level Studentencoaching helpen we studenten zoals Rex om hun unieke manieren van werken te begrijpen en hun studieprestaties te verbeteren. Heb jij ook moeite met uitstelgedrag of concentratieproblemen? Neem dan contact op voor een gratis adviesgesprek.
